Door P.J. Verhoef, werkzaam in technologie en innovatie.

Voor iedereen die zich nog niet in een donkere grot heeft teruggetrokken, is het geen verrassing dat er economisch zwaar weer op komst is. Weinigen beseffen echter hoe ernstig de recessie zal worden en vooral – hoe beperkt we ons erop kunnen voorbereiden. Gelukkig kennen lezers van dit blog vaak de Eeuwige bron van rust, anders zou je er nog somber van worden.

Wat is er aan de hand?

Op het moment is er een ‘perfect storm’ aan het ontstaan die het resultaat is van het samenkomen van een aantal gelijktijdige ‘depressies’ in de financiële atmosfeer. Deze volgen allen een dodelijk script van op hol geslagen centrale banken, corrupte handelaren en wegkijkende, of zelfs medeplichtige toezichthouders. Maar ze hebben ook allen dezelfde basis: de losgekoppelde werelden van papieren- en reële of fysieke waarde.

Aandelen

Rondom veel aandelen en andere financiële producten is een papieren wereld gecreëerd waarin met behulp derivaten eindeloos fake aandelen kunnen worden gecreëerd, zonder consequenties. Hiermee wordt het mogelijk voor de betrokken spelers* om zogenaamde ‘dark pools’ in stand te houden waarin de eigenlijke handel plaatsvindt, zonder enige relatie met de werkelijke vraag en aanbod.

Zo kan door het illegale ‘naked short selling’ van aandelen en het uitblijven van consequenties op het niet leveren van de geleende aandelen (zogenaamde ‘failures to deliver’ of FTD’s) , de partijen prijsbepaling eindeloos kunnen uitstellen en dus manipuleren. Dit kan omlaag en omhoog al naar gelang ze zelf willen. Het idee is dat het onderliggende bedrijf kapot gaat – of daarmee moet worden geholpen – zodat alle manipulatie verdwijnt in het faillissement.

Maar dit is slechts het topje van de ijsberg.

Oh, en niet alleen aandelen

Dat dit allemaal mogelijk is, is al decennia bekend. Dat het probleem groter wordt, is aan de hand van bepaalde indicatoren duidelijk te merken. Maar er zijn plausibele theorieën dat op deze manier bijna elk financieel product (aandelen, hypotheken, obligaties) zwaar wordt gemanipuleerd door een kleine maar zeer machtige groep bedrijven.

Zo is de praktijk rondom het doorverkopen van hypotheken die we wellicht herinneren van 2008 (of de verschillende films erover) is ook nooit gestopt, maar zelfs erger geworden. Een vergelijkbare bubbel staat nu in China op barsten met iets van 8 duizend miljard (!) dollar aan potentiële impact.

Andere beurzen (grondstoffen, energie, crypto, edelmetaal) hebben allemaal hun eigen derivaten met vergelijkbare mogelijkheden tot corruptie. Het is u wellicht ook opgevallen dat de goudprijs nauwelijks meer reageert op vraag – die natuurlijk flink is gestegen – of zelfs meebeweegt met de inflatie van de valuta waarin het wordt gehouden. Deze wordt dan ook al jaren gemanipuleerd door een paar grote banken. Niks geheims aan, de boetes zijn alleen de overtreding helaas meer dan waard.

Zelfs ons geld?

De grootste – maar helaas minst bekende – corruptie van allen, is ons hele geldsysteem. Sinds we de goudstandaard hebben losgelaten in 1971 is een indrukwekkend aantal economische indicatoren desastreus achteruit gegaan. U zou zich kunnen afvragen waarom er niet op deze indicatoren wordt gestuurd? Het antwoord is even eenvoudig als verbazingwekkend.

Sinds centrale banken bestaan hebben ze, onder de dekmantel van Keynesiaanse economische theorie, onze overheden een fantastisch instrument gegeven voor een eindeloze stroom geld naar de staatskas. Zwaar vereenvoudigd komt het erop neer dat een centrale bank schulden koopt van een overheid, die deze vervolgens uitgeven aan hun dure politieke beloften en zo opnieuw worden herkozen. “Rinse & repeat” deze cirkel een paar decennia en het maakt niet meer uit of u linkse of rechtse politici kiest, laat staan een kleinere overheid wil.

Wellicht denkt u dat dit een natuurlijk einde heeft, namelijk als de schuldenlast onbetaalbaar wordt. Maar daar is ook aan gedacht. De schuld wordt over de tijd namelijk vanzelf minder waard vanwege een prachtig instrument genaamd ‘inflatie’, de afwaardering van geld over tijd. Met andere woorden: de burgers betalen uiteindelijk de kosten van de lening in de vorm van hogere prijzen. De Engelsen zeggen niet voor niets “inflation is taxation without legislation”.

De enige voorwaarde voor dit systeem om te blijven werken is een enigszins normale verhouding tussen bruto nationaal product en nationale schuld en een permanente economische groei. Klein puntje van zorg: deze manier van ‘geld printen’ is sinds 2008 en met name de laatste 3 jaar totaal uit de hand gelopen vanwege extreme uitgaven aan het redden van banken en maatregelen tegen klimaatverandering en de pandemie. Er is nu veel teveel geld in omloop ten opzichte van de reële economie die de schuld erop moet gaan opbrengen.

Net als met aandelen, goud en grondstoffen is er dus een enorme bubbel ontstaan van ‘fake geld’ waarin het vertrouwen razendsnel aan het afnemen is.

Waar gaat dit heen?

Zonder te kijken naar andere zorgelijke ontwikkelingen in de financiële wereld**, is er genoeg aanleiding om een escalatie te verwachten van bovengenoemde problemen.

Een manier waarop de crash zou kunnen worden getriggerd is door een zogenaamd ‘Short Squeeze’ op een enkel aandeel of edelmetaal. Dat gebeurt in de praktijk als het onderliggende aandeel of edelmetaal snel in waarde stijgt terwijl veel geld is gestoken in short posities. Als deze posities extreem zijn opgelopen en de derivaten (opties, termijncontracten, etc.) verlopen, dan moet de partij die short is, een enorme hoeveelheid aandelen kopen, fysiek goud leveren, of op andere relevante wijze zijn positie in het contract sluiten.

Vanwege de toegenomen omvang van zowel het legale als illegale (naked) shorten, zou door een domino-effect op deze manier een groot aantal financiële instellingen om kunnen vallen. In de Reddit forums die zich hiermee bezighouden wordt dit ook wel de ‘Mother of All Short Squeezes’ (MOASS) genoemd. Een situatie zoals in 2008, waarbij de hele financiële wereld ternauwernood werd gered van ondergang door ingrijpende centrale overheden, dient zich daarbij aan.

Op het gebied van ons geldsysteem, speelt Putin op dit moment een belangrijke rol. Doordat hij goud of roebel eist voor zijn olie en gas, koppelt hij op een dwingende manier de verschillende munten weer aan echte schaarse goederen. Het gevolg is dat zowel het machtsblok van de Eurodollar als de Petrodollar razendsnel onder druk komen te staan. Daarnaast moeten de centrale banken nog meer geld printen om van andere leveranciers olie en gas te kopen en de industrie en bevolking te ‘helpen’ om de energierekening te kunnen betalen.

Help! Wat nu?

Zoals gezegd is één van de verwachtingen in de online financiële communities, dat door een short squeeze op één enkele investering van een hedge-fonds of bank, de liquiditeit opdroogt die ze nodig hebben om anderen te blijven dekken. De zorg blijft dat er nog steeds geen serieuze consequenties staan op openlijke fraude, waardoor partijen wellicht niet worden gedwongen om hun verplichtingen te voldoen. Als de FED of ECB bij moeten gaan springen vanwege het systeem-risico van bepaalde banken en hedge-fondsen, dan kunnen die dat ‘geld’ weer niet gebruiken voor het ondersteunen van de Dollar of Euro.

De centrale banken hebben dan twee keuzes: of hoge inflatie veroorzaken door lage nominale rente voor de landen (meer geld printen) of het scenario van de jaren 20 van de vorige even doorspoelen en landen direct failliet laten gaan door deflatie. Gezien de angst voor de gevolgen van de tweede keuze, zullen de centrale banken altijd kiezen voor het eerste. Hetgeen dat instort is dan niet de staatsobligatie, maar de munt zelf.

Hierdoor zou dan weer een extreme inflatie ontstaan a la Weimar Republiek 5.0. Sommigen verwachten dan ook direct een introductie van een digitale crypto Dollar of Euro (Central Bank Digital Currency, of CBDC). De mogelijkheden hiervan om inflatie te beheersen zijn alleen net zo indrukwekkend als de potentiële volkomen controle over elk aspect van ons economische leven.

Ach, wiens plan leven we eigenlijk in?

Normaal gesproken worden dit soort artikelen afgesloten met een aantal financiële tips. Niet geheel toevallig zijn deze vaak precies in lijn met de belangen van de schrijver. Maar al kunnen we ons enigszins proberen voor te bereiden met het spreiden van risico’s door bijvoorbeeld fysiek goud, Bitcoin of anti-cyclische (‘negative beta’) aandelen te kopen, er is iets in aantocht waarvan niemand kan zeggen hoe het gaat verlopen.

Als u het tot hier heeft volgehouden, dan vindt u het waarschijnlijk interessant om deze ontwikkelingen te blijven volgen. Maar hopelijk put u geen echt vertrouwen uit de beperkte voorkennis die dit u wellicht biedt. Ik hoop dat u net als ik ook geen enkele illusie koestert over de controleerbaarheid van complexe systemen als deze, laat staan de mogelijkheden om geld te verdienen uit chaotische tijden. Misschien is een lichtpuntje dat uit deze crisis eindelijk een radicale decentralisatie en herijking van ons financiële systeem zou kunnen voortkomen.

Maar de enige èchte rust die we hierover kunnen hebben, komt niet van onze eigen voorbereidingen of toekomstvisies, maar van het besef dat God dit alles heeft voorbereid en dat Zijn plan altijd slaagt!

17 Beveel den rijken in deze tegenwoordige wereld, dat zij niet hoogmoedig zijn, noch hun hoop stellen op de ongestadigheid des rijkdoms, maar op den levenden God, Die ons alle dingen rijkelijk verleent, om te genieten;
18 Dat zij weldadig zijn, rijk worden in goede werken, gaarne mededelende zijn, en gemeenzaam;

1 Timotheüs 6

Leestips:

When Money Dies
The Price of Tomorrow
The Ascent of Money

*met name grote banken, hedge-fondsen, market-makers, brokers, clearing houses en for-profit beurzen
**zoals het fundamentele probleem met fractional reserve banking