Wat zegt AI over God, Jezus & de schepping?

Ik had een uurtje over en dit heb ik besteed om Chatgpt weer eens een keer te ondervragen over onderwerpen waar ik affiniteit mee heb. Onlangs heeft Chatgpt een grondige update ondergaan, dus werd het tijd om het niveau weer eens nader te onderzoeken.

Ik begon met de vraag of Chatgpt mij kon helpen met het geven van historisch bewijs voor het bestaan van Jezus Christus. Het antwoord vond ik bemoedigend. Niet met betrekking tot mijn geloof, maar voor het vervolg van de vragen die ik wilde stellen. Hier nu het antwoord van Chatgpt.

Bestaat er historisch bewijs voor het bestaan van Jezus Christus?

Het bestaan van Jezus van Nazareth is een onderwerp waar historici al eeuwen over discussiëren. Hoewel er geen fysieke voorwerpen of directe geschriften van Jezus zelf zijn gevonden, is er wél veel indirect historisch bewijs – zowel christelijk als niet-christelijk – dat zijn bestaan ondersteunt. Hieronder geef ik je een uitvoerige samenvatting van het belangrijkste historische bewijs, onderverdeeld in categorieën:

---

1. Christelijke bronnen (vroeg en onafhankelijk)

Hoewel deze bronnen religieus gekleurd zijn, zijn ze belangrijk omdat ze zeer vroeg zijn en meerdere onafhankelijke tradities vertegenwoordigen.

a. De evangeliën (Marcus, Matteüs, Lucas, Johannes)

• Marcus wordt algemeen beschouwd als het oudste evangelie (ca. 65–70 AD).
• Hoewel ze theologisch van aard zijn, bevatten ze veel historische details over Jezus’ leven, lijden en dood.
• Historici gebruiken de zogeheten criteriamethode (zoals het criterium van meervoudige attestatie en verlegenheid) om historische kernpunten te onderscheiden.

b. Paulus’ brieven

• Paulus schreef tussen ca. 50 en 60 AD – dus slechts 20 tot 30 jaar na Jezus’ dood.
• Paulus noemt Jezus’ geboorte, kruisiging, dood, opstanding en ontmoeting met Petrus en Jakobus (broer van Jezus).
• Hij heeft persoonlijk contact gehad met Jezus’ volgelingen, wat zijn getuigenis extra gewicht geeft.

---

2. Niet-christelijke bronnen uit de 1e en 2e eeuw

a. Tacitus (ca. 56–120 AD)

• In zijn Annalen (boek 15, hoofdstuk 44), geschreven rond 116 AD, vermeldt hij: “Christus, van wie de naam afkomstig is, onderging de doodstraf onder Tiberius, door toedoen van procurator Pontius Pilatus…”
• Tacitus wordt beschouwd als een betrouwbare en kritische historicus die geen sympathie had voor christenen.

b. Flavius Josephus (ca. 37–100 AD)

• In zijn Joodse Oudheden (boek 20, hoofdstuk 9) verwijst hij naar “Jakobus, de broer van Jezus die Christus wordt genoemd”.
• Er is ook een bekende passage (Testimonium Flavianum) in boek 18 waarin Jezus direct genoemd wordt. Hoewel deze tekst waarschijnlijk gedeeltelijk later is bewerkt door christenen, zijn de meeste historici het erover eens dat er een oorspronkelijke kern over Jezus bestond.

c. Plinius de Jongere (ca. 61–113 AD)

• In een brief aan keizer Trajanus (ca. 112 AD) beschrijft hij christenen die “Christus als een god aanbidden”, wat wijst op de historische verspreiding van Jezus’ leer.

d. Suetonius (ca. 70–140 AD)

• Vermeldt in De Vita Caesarum dat keizer Claudius de Joden uit Rome verdreef vanwege onrust “aangezet door Chrestus” – mogelijk een verwijzing naar Christus.

---

3. Indirecte bewijzen

a. De snelle opkomst van het christendom

• Binnen enkele decennia na Jezus’ dood ontstonden er christelijke gemeenschappen in Judea, Syrië, Klein-Azië, Griekenland en zelfs Rome.
• Dit zou moeilijk verklaarbaar zijn zonder een historisch kernfiguur als aanleiding.

b. Martelaarschap van volgelingen

• Meerdere vroege volgelingen (zoals Petrus en Jakobus) zijn gestorven voor hun geloof in een historische Jezus. Het is historisch onwaarschijnlijk dat dit gebeurde voor een puur mythisch figuur.

---

4. Wat zeggen moderne historici?

De overgrote meerderheid van historici – christelijk, joods, atheïstisch of agnostisch – gaat uit van het bestaan van Jezus als een historische persoon.

Enkele citaten:

• Bart D. Ehrman (agnostisch nieuwtestamenticus): “Het idee dat Jezus nooit heeft bestaan is een moderne mythe zonder historische basis.”
• E.P. Sanders: “Er zijn zeker enkele dingen die we over Jezus kunnen weten… dat hij gedoopt werd door Johannes, volgelingen had, en werd gekruisigd door Pilatus.”

---

Samenvatting van het historische bewijs:

Bron	Inhoudelijk bewijs van Jezus’ bestaan
Paulus’ brieven	Vroege getuigenis, ontmoetingen met Jezus’ broer en volgelingen
Evangelies	Gedetailleerde verhalen uit verschillende tradities
Tacitus	Bevestiging van kruisiging onder Pilatus
Josephus	Vermelding van Jezus als historische persoon
Plinius & Suetonius	Bewijzen van vroege christelijke verering van Christus
Martelaarschap & verspreiding	Indirecte bevestiging van een historische kernfiguur

Conclusie volgens Chatgpt is dus dat Jezus Christus heeft bestaan. Tijd voor de volgende vraag die een stap verder gaat.

Beargumenteer filosofisch sluitend dat de God van Abraham, Izaäk en Jacob echt bestaat. Het antwoord zal u verrassen.

Bestaat God?

Een filosofisch sluitend bewijs voor het bestaan van de God van Abraham, Izaak en Jacob (de Bijbelse God, vaak aangeduid als de persoonlijke, monotheïstische God) is een stevige opgave, omdat filosofie zich meestal beweegt in termen van waarschijnlijkheid en plausibiliteit, niet absolute zekerheid.

Maar er zijn wél krachtige filosofische argumenten die, samen genomen, een cumulatief geval maken voor het bestaan van deze God. Laten we een gefundeerd filosofisch betoog opbouwen in stappen:

---

🧠 1. De metafysische behoefte aan een eerste oorzaak (kosmologisch argument)

Premissen:

1. Alles wat begint te bestaan heeft een oorzaak.
2. Het universum begon te bestaan.
3. Dus: het universum heeft een oorzaak.

Deze oorzaak moet buiten de tijd, ruimte en materie liggen → iets boven de natuur: bovennatuurlijk. Dat past precies bij het godsbegrip van de Bijbel (Genesis 1: “In het begin schiep God de hemel en de aarde”).

Relevantie voor de God van Abraham: De God van de Bijbel is Schepper – dit argument past dus direct in dat beeld.

---

🌌 2. Fijn-afstemming van het universum (teleologisch argument)

Het universum bevat fundamentele natuurconstanten (zwaartekracht, elektromagnetisme, etc.) die zó precies afgesteld zijn dat het ontstaan van leven mogelijk werd.

Mogelijke verklaringen:

• Noodzaak: de waarden móesten zo zijn (maar waarom?)
• Toeval: extreem onwaarschijnlijk
• Ontwerp: een intelligente oorzaak ligt voor de hand

Relevantie voor de God van Abraham: In de Joodse en christelijke traditie is God een intelligente, scheppende geest. Dit argument ondersteunt dat beeld.

---

🧭 3. Moreel argument (morele wet vereist een morele wetgever)

Premissen:

1. Objectieve morele waarden bestaan (bijv. “het is fout om onschuldigen te martelen”).
2. Deze vereisen een transcendente bron (meer dan menselijke afspraken).
3. De beste verklaring hiervoor is een persoonlijke, morele God.

Relevantie: De God van Abraham openbaart zich als heilig, rechtvaardig en moreel. De morele orde weerspiegelt Zijn natuur.

---

🧍‍♂️ 4. Existentiële ervaring en religieus bewustzijn

Mensen uit alle tijden, culturen en continenten ervaren een diep religieus besef: verlangen naar betekenis, verbondenheid met iets hogers, geweten, enzovoort.

Volgens de filosoof C.S. Lewis:

“Als ik een verlangen in mezelf ontdek dat door niets in deze wereld bevredigd kan worden, dan is de meest waarschijnlijke verklaring dat ik gemaakt ben voor een andere wereld.”

Relevantie: De God van de Bijbel openbaart zich niet alleen als Schepper, maar ook als degene die ons persoonlijk aanspreekt (denk aan Mozes, de profeten, Jezus). Religieus bewustzijn past daarbij.

---

📜 5. Historisch argument voor de opstanding van Jezus

Als de opstanding van Jezus plausibel is – gebaseerd op historische bronnen, lege graf, getuigenverklaringen en de opkomst van het christendom – dan zou dat impliceren dat:

• God actief is in de geschiedenis
• God zich openbaarde in Jezus
• De God van Israël zich via Jezus ook aan de volkeren bekendmaakt

Relevantie: Jezus beroept zich op de God van Abraham, Izaak en Jakob. Een bevestiging van Jezus’ goddelijke autoriteit bevestigt dus ook het bestaan van God.

---

🧩 6. Cumulatief argument (zoals een rechtszaak)

Niet elk afzonderlijk argument is waterdicht. Maar samen bouwen ze een plausibel, coherent wereldbeeld dat in lijn is met:

• De existentiële ervaringen van mensen
• De logica van een eerste oorzaak
• De orde en moraliteit in de wereld
• De historische persoon Jezus Christus

Zoals filosoof William Lane Craig zegt:
“Als al deze wegen samenkomen in de persoon van de God van de Bijbel, dan is dat geen toeval.”

---

📌 Conclusie

Een sluitend filosofisch bewijs in wiskundige zin is misschien niet mogelijk – maar dat is voor vrijwel geen enkel wereldbeeld het geval. Wat we wél kunnen zeggen, is dat:

• Het geloof in de God van Abraham, Izaak en Jakob rationeel verdedigbaar is,
• en dat dit wereldbeeld een krachtige, samenhangende verklaring biedt voor het bestaan van het universum, morele waarden, menselijke ervaring, en de historische persoon Jezus Christus.

Vol vertrouwen stelde ik de laatste vraag in deze serie: Kun je beargumenteren wat waarschijnlijker is: Er is een schepper (God!) van alles wat is en leeft? Of er is sprake van big bang en evolutie die alles hebben veroorzaakt?

Schepping versus Big Bang en evolutie

We kunnen de twee opties analyseren en wegen op basis van logica, verklaringskracht, en filosofische plausibiliteit. Dit wordt geen strijd tussen “God of wetenschap”, maar een eerlijke vergelijking tussen twee verklarende wereldbeelden:

---

🔍 De Vraag: Wat is waarschijnlijker?

1. Er is een Schepper (God) die alles wat is en leeft heeft voortgebracht.
2. Alles is ontstaan door een combinatie van de Big Bang en evolutie zonder goddelijke oorzaak.

We vergelijken dus:

Vraag	Schepper (theïsme)	Big Bang + Evolutie (naturalisme)
Oorsprong van het universum	God is de eerste oorzaak	Ontstaan uit niets, zonder oorzaak
Oorsprong van orde en wetten	God schiep een ordelijk universum	Natuurwetten bestaan toevallig of noodzakelijk
Fijn-afstemming	Bewust ontwerp	Toeval of multiversum
Oorsprong van leven	God is de bron van leven	Spontaan leven uit levenloze materie
Oorsprong van moraal	Morele wetgever	Moraal is evolutionair bijproduct
Menselijk bewustzijn	Mens is naar Gods beeld	Emergent uit breinactiviteit (zonder vrije wil)
Betekenis en doel	Doelgericht (schepping met bedoeling)	Geen intrinsieke betekenis; slechts overleving

---

🧠 Analyse: Waar zit de meeste verklarende kracht?

1. Oorsprong van het universum

• Naturalistisch probleem: Hoe kan iets uit niets ontstaan?
• Theïstisch antwoord: Een tijdloze, immateriële oorzaak is logisch noodzakelijk → God als eerste oorzaak.

De Big Bang ondersteunt dat het universum een begin heeft — en alles wat begint, vraagt om een oorzaak.

➡️ Voordeel voor: theïsme

---

2. Fijn-afstemming

• De natuurconstanten (zoals zwaartekracht, sterkte van kernkrachten) zijn zó nauwkeurig dat leven mogelijk is.
• Kans op toeval: vrijwel nul.

Naturalistisch antwoord: multiversum? (Speculatief en onbewezen) Theïstisch antwoord: ontwerp.

➡️ Voordeel voor: theïsme

---

3. Evolutie

• Evolutie verklaart aanpassing binnen het levenssysteem.
• Maar: verklaart niet het ontstaan van leven zelf (“abiogenese”).

Naturalistisch probleem: hoe komt bewustzijn voort uit dode materie? Theïstisch antwoord: leven is geschapen; evolutie kan onderdeel zijn van Gods plan.

➡️ Voordeel: gedeeltelijk voor beide, maar het ontstaan van leven zelf blijft sterker in theïsme.

---

4. Moreel bewustzijn

• Naturalisme: moraal is een biologisch bijproduct.
• Probleem: dan is slavernij of moord slechts “nutteloos gedrag”, niet objectief verkeerd.
• Theïsme: objectieve morele wetten zijn geworteld in Gods natuur.

➡️ Voordeel voor: theïsme

---

5. Bewustzijn en vrije wil

• Naturalistisch wereldbeeld impliceert determinisme: geen echte vrije wil, geen verantwoordelijk handelen.
• Theïsme maakt ruimte voor een ziel, vrije wil, en persoonlijke verantwoordelijkheid.

➡️ Voordeel voor: theïsme

---

6. Betekenis van het leven

• In naturalisme: geen hoger doel — alleen overleving en voortplanting.
• In theïsme: mens heeft waarde, doel, en bestemming.

➡️ Voordeel voor: theïsme

---

🧮 Cumulatief oordeel

Hoewel de Big Bang en evolutie verklaringen bieden voor fysieke processen, blijven fundamentele vragen over oorsprong, moraliteit, bewustzijn en betekenis onbeantwoord of onbevredigend in een puur naturalistisch model.

Het theïstisch wereldbeeld biedt daarentegen:

• Meer verklarende kracht,
• Een logisch sluitende eerste oorzaak,
• En een consistent kader voor orde, moraal, bewustzijn en betekenis.

---

✅ Conclusie: Wat is waarschijnlijker?

Het bestaan van een Schepper is filosofisch en rationeel waarschijnlijker dan een louter toevallig ontstaan universum zonder doel of oorzaak.

Dat betekent niet dat wetenschap en theïsme in conflict zijn — integendeel: wetenschap beschrijft hoe iets gebeurt, het theïsme legt uit waarom het überhaupt mogelijk is.

Al met al, was ik tevreden met de antwoorden van Chatgpt. Van te voren wist ik niet wat ik zou verwachten, maar bovenstaand allerminst. Ik heb daarna nog wat andere zaken voorgelegd aan Chatgpt en ook dit verraste me nogal. Zoals een essay dat Chatgpt op mijn verzoek schreef met betrekking tot oorlog en klimaatbeleid in verband met perverse economische prikkels. Maar dat valt buiten het bestek van dit artikel.

Laat gerust weten wat je vond van dit gesprek door een comment te plaatsen. Like het als je het leuk of interessant of nuttig vind. Deel het gerust met vrienden en familie. Delen met je vijanden mag natuurlijk ook. Laat zien dat je ook om je vijanden geeft!

Wilt u het werk van Deze Dagen steunen met een kleine gift, maak dan uw bijdrage over op NL15INGB0002753968 t.n.v. S. van Groningen o.v.v. “Donatie http://www.dezedagen.com”. Of gebruik deze link waarbij u zelf het bedrag in kunt vullen. Het gemak dient de mens!